2002 yılında kurulan laboratuvarda kaya ve doğal su örneklerinde 70 elementin içeriği ppb/ppt (mikro/nano gram/litre) mertebesinde ölçülmektedir. Lazer Ablazyon örnekleme ünitesi ile katı örneklerde çözeltiye almadan ölçüm yapılabilmektedir.
• ICP–MS birimi THERMO ELECTRON X7 ICP-MS cihazını içermektedir. Sistemin ana bileşenleri Scott tip ultrasonic nebulizer, Örnekleme-Sıyırma konileri, iyon optik, hexapole kütle spektrometresi, diferansiyel odaklama birimi, çarpışma hücresi, Quadrupole kütle spektrometresi, ETP Elektron Çoklayıcı dedektör ve Neslab RF jeneratör soğutucusundan oluşmaktadır. Sistem ana bileşenler diyagramı için.
• Otomatik Örnek Yükleme Birimi: ICP-MS cihazına sıvı örneklerin yüklenmesi amacıyla CETAC ASX-510 model otomatik örnek yükleyici kullanılmaktadır. LPDE’nden mamul örnek tüpleri kullanılmadan önce ultrasaf asit ile temizlenir.
• ICP-MS Kontrol ve Veri İşleme Birimi: Analizler süresince ICP-MS cihazının tüm kontrolleri PC tarafından gerçekleştirilir. Karşılıklı veri akışı Pentium-4 işlemci zamanının %90’ını kullanmaktadır.
• Laser Ablation (Lazer Aşındırma) Birimi: Katı örneklerin doğrudan ICP-MS cihazında analizi amacıyla kullanılan Lazer Aşındırma sistemi New Wave Merchantec Polaris ST UP 266 model cihazı içermektedir. Lazer Aşındırma sistemi ile üretilen 266 nanometre dalga boyundaki (mor ötesi) foton demetleri ile katı örnek yüzeyine bombardıman uygulanır. Foton demetlerinin yoğun enerjisi ve kontrollu geometrisi kullanılarak örnek yüzeyinde 5 mikron ile 400 mikron çapında silindirik hacimler örneklenebilir. Örneklenen alan sistemin CCD kamera bileşeni sayesinde bilgisayar ekranından izlenebilir. Yoğun lazer enerjisi örnek yüzeyinde sırasıyla şu süreçlerin gerçekleşmesini sağlar: eritme > buharlaştırma > atomizasyon > iyonizasyon. Lazer enerjisi ile oluşturulan plazma yüksek saflıkta argon tarafından süpürülerek ICP-MS plazma fenerine sürülür.
• Öğütme Birimi: Öğütme birimi katı örneklerin çözeltiye alınma öncesinde ufalanması amacıyla kullanılır. Halen kullanılmakta olan öğütme birimi metal çeneli kırıcılardan oluşmaktadır. Bu yolla ufalanan örneklerde iz element düzeyinde metal kirlenmesi oluşma olasılığı yüksektir. Öğütmeye bağlı metal kirlenme olasılığının giderilmesi için inert malzemeden mamul bir öğütme sisteminin temin edilmesine yönelik çalışmalar sürdürülmektedir. Sertlik derecesi uygun olan katıların agat havanda öğütülmesi kısa dönemde pratik bir çözüm olarak önerilmektedir.
• Eritiş Birimi: Eritiş birimi öğütülmüş katı örneklerin çözeltiye alınması için kullanılır. Belirli kütledeki öğütülmüş örnek+lityum meta borat karışımı platin kroze içinde 1100oC’de yarım saat süre ile fırınlanarak eritilir. Eriyik nitrik asit+florik asit karışımına aktarılır ve çözülür. Çözelti seyretilerek Çözelti ICP-MS okumalarında kullanılır.
• Füzyon Birimi: Füzyon birimi öğütülmüş katı örneklerden füzyon diski hazırlanması amacıyla kullanılır. Belirli kütledeki öğütülmüş örnek+lityum tetra borat karışımı platin kalıplar içinde 1050oC’de bir saat süre ile fırınlanarak eritilir. Soğuyan platin kalıplardan elde edilen disklerde tahribatsız XRF tekniği ile majör ve minör element derişimleri belirlenir. Aynı diskler Lazer Aşındırma ICP-MS tekniği ile tüm örnek iz element derişimlerinin belirlenmesi amacıyla da kullanılabilir.
• Pres Disk Birimi: Öğütülmüş örnek+Moviol karışımı aluminyum kalıp içinde 25 ton/cm2’lik basınç altında tablet haline getirilir. Tabletler Lazer Aşındırma ICP-MS tekniği ile tüm örnek iz element derişimlerinin belirlenmesi amacıyla kullanılır.
• Mikro Dalga Fırını Birimi: Bu birim, öğütülmüş katı örneklerin çözeltiye alınması ya da güçlü moleküler yapıları nedeniyle asitte çözünmesi güç sıvı örneklerin parçalanması amacıyla kullanılır. Belirli kütledeki örnek uygun miktarda ultrasaf asit (karışımı) ile teflon bomba içinde mikro dalga enerjisi ile ısıtılır. Örneğin kirlenmesi riski minimum düzeydedir. Farklı tepkime eğilimine sahip örnekler mikro dalga fırınında patlamaya neden olabileceğinden yalnızca benzer kimyasal tepkime karakterlerindeki örnekler aynı anda fırına alınması gerekmektedir. Bu riskin ortadan kaldırılması için mevcut fırına basınç sondası temin edilmesine yönelik çalışmalar sürdürülmektedir.
• Asit Damıtma Birimi: Bu birim örnek hazırlama ve analizlerde gereksinilen yüksek saflıkta asitin ısıl damıtma ile üretilmesinde kullanılmaktadır. Laboratuvarda halen tek kademeli kuvars damıtma sistemi ile HNO3 ve tek kademeli teflon damıtma sistemi ile HF asit üretimi gerçekleştirilmektedir. Mevcut asit üretim miktarının arttırılması için yeni damıtma ünitelerinin temin edilmesine yönelik çalışmalar sürdürülmektedir.
• Ultra Saf su Birimi: Bu birim örnek hazırlama ve analizlerde gereksinilen yüksek saflıkta suyun üretilmesinde kullanılmaktadır. Laboratuvarda mevcut iki ayrı su saflaştırma sisteminin özellikleri aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir.
• Prof.Dr. Abidin TEMEL
• Prof. Dr. C. Serdar BAYARI
• Prof. Dr. N. Nur ÖZYURT
• Doç. Dr. Elif VAROL MURATÇAY
• Dr. G. Deniz KÜLAHCI
• Dr. Esra Kılıç
• Dr. Pınar AVCI
• Çağlar BOZAN (Yük. Müh)
• Ayşenur AMİL (Yük. Müh)
• Özümcan Alara KAYA (Yük.Müh)
• Gazipaşa (Antalya) Kıyı Ovasının Hidrojeolojik İncelemesi, Bayarı, C. Serdar, (Prof.Dr.)(Proje Yürütücüsü) Hacettepe Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projesi, N. Nur Özyurt, Pınar Avcı, Gizem Erkan (Yardımcı Araştırmacı),Proje No: FHD-2015-9161 (27/12/2015-29/10/2016)
• Kıyı Akiferlerinde Sürdürülebilir Yeraltısuyu Yönetimi: Demre Ovası (Antalya) Pilot Çalışması, BAYARI, C. Serdar (Prof.Dr.)(Proje Yürütücüsü),TUBİTAK CAYDAG, Proje no: 113Y072 (2012-2015).
• Demre Ovası’nda (Antalya) Deniz Suyu Girişim Dinamiğinin ve Su Kalitesinin İncelenmesi, Bayarı, C. Serdar, (Prof.Dr.)(Proje Yürütücüsü) Hacettepe Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projesi, N. Nur Özyurt, Pınar Avcı, Gizem Erkan (Yardımcı Araştırmacı),Proje No: 013D01602-001 (2012-2015).
• AVCI P., BAYARI, C. S., ÖZYURT, N. N. (2019). Zamanda Sürekli ve Süreksiz Yeraltısuyu Kot, Sıcaklık ve Özgül Elektriksel İletkenlik Verileri Işığında Demre Kıyı Akiferinde (Antalya) Yeraltısuyu Akım Dinamiği. DEUFMD, 21(63), 897-909. DOI: 10.21205/deumfd.2019216318
• Bozan, Ç., Avcı, P., Özyurt, N.N., Bayarı, C.S., “Gazipaşa (Antalya) Kıyı Akiferinin Hidrojeolojik Kavramsal Modeli”, Pamukkale Univ Muh Bilim Derg. 2019; 25(3):352-363 DOI:10.5505/pajes.2018.58855
• Avcı, P., Bayarı C.S., 2016, Demre (Antalya) Kıyı Akiferinin Çevresel İzotopik ve Hidrojeokimyasal Özellikleri, DSI Teknik Bülteni (120): 1-13.
• Avcı P., Bayarı C.S., Ozyurt N.N., 2016, Sustainable Groundwater Management in Demre Coastal Aquifer (SW Turkey), Rend. Online Soc. Geol. It., Suppl. n. 1 al Vol. 39:617. DOI: 10.3301/ROL.2016.63
• N. Nur Özyurt, Özümcan A Kaya, Pınar Avcı, Ayşe Muhammetoğlu, “Antalya Traverten Platosu Akiferinde Yeraltısuyu Kökeninin Su izotopları ile Araştırılması” 5. Ulusal Hidrolojide İzotop Teknikleri Sempozyumu,16- 18 Ekim 2019 İstanbul, Bildiri Özleri Kitabı s 87-96.
• Avcı Pınar , C. Serdar Bayarı, N. Nur Özyurt ” Environmental Isotope Applıcations In Mediterranean Coastal Plains Of Turkey: Effects Of Irrigation” International Symposium on Isotope Hydrology: Advancing the Understanding of Water Cycle Processes, Viyana-Avusturya, 20-24 Mayıs 2019, Abstract ID 16.
• Avcı Pınar, C. Serdar Bayarı, N. Nur Özyurt , “Determınatıon the ımpact of clımate change and water demand scenarıos on Demre coastal aquıfer (Antalya, Turkey)” , 9th International Symposium on Eastern Mediterranean Geology, Türkiye, 7-11 May 2018, Abstract Book, p.48
• AVCI Pınar, Akdeniz Kıyı Ovalarının Hidrojeolojik Özellikleri: Demre ve Gazipaşa Ovaları, Tarımsal Karstik Bölgelerdeki Yeraltısuyu Kalitesinin Entegre Yönetimi TUBİTAK Projesi Çalıştayı, Antalya, 24 Mayıs 2017.
• BOZAN, Ç., AVCI, P., ÖZYURT; N.N., ERKAN, G. BAYARI C. S:, Gazipaşa (Antalya) Kıyı Ovası Akiferinin İzotop ve Hidrokimyasal Hidrojeoljik Modeli, 70. Türkiye Jeoloji Kurultayı, Ankara, 10-14 Nisan 2017, Bildiri Özleri Kitabı, 288-289s.
• P. AVCI, “Akdeniz Kıyı Ovalarının Hidrojeolojik Özellikleri Demre ve Gazipaşa Ovaları,” presented at the TARIMSAL KARSTİK BÖLGELERDEKİ YERALTISUYU KALİTESİNİN ENTEGRE YÖNETİMİTÜBİTAK PROJESİ ÇALIŞTAYI, Antalya, 2017.
• AVCI Pınar, Bayarı C.S., Özyurt N.N., Long Term Groundwater Level Changes In Demre Coastal Aquıfer (SW, Turkey) As a Measure of Sustaınable Use of the Aquifer, World Multidisciplinary Earth Sciences Symposium (WMESS 2016), Çek Cumhuriyeti, Prag, 05-09 Eylül 2016, WMESS 2016 Abstract Collection Book, 80p.
• P. AVCI, C. S. BAYARI, and N. N. ÖZYURT, “Environmental isotopes as a tool for food security sustainable groundwater management in the coastal Demre plain Antalya SW Turkey,” presented at the International Symposium on Isotope Hydrology: Revisiting Foundations and Exploring Frontiers , 2015.
• P. AVCI, C. S. BAYARI, and N. N. ÖZYURT, “Sustainable Groundwater Management in Demre Coastal Aquifer SW Turkey,” presented at the Aqua 2015: Hydrogeology Back to the Future , 2015.
Resmi Web Adresi
icp.hacettepe.edu.tr