Malzeme içindeki atomik/moleküler yapıyı ve düzeni inceleyen kristalografik çalışmalarda, yapı ve özellik arasındaki ilişkinin anlaşılması hedeflenmektedir.
W.C. Röntgen’in X-ışınlarını keşfi (1895) ile başlayan kristalografi konulu çalışmalar, 1901yılından günümüze kadar, Fizik, Kimya ve Tıp alanında 26 Nobel ödülünü beraberinde getirmiştir. DNA yapısının aydınlatılmasından, günümüz modern araştırmalarının yapıldığı büyük hızlandırıcı ve Sinkrotron ışın merkezlerinin kazanımına ve kullanımına kadar pek çokbilimsel, teknolojik ve endüstriyel gelişme kristalografi konulu araştırmalar ile gerçekleşebilmiştir.
Temel bilimlerin yanında, tıp, eczacılık, gıda, ziraat vb. pek çok bilim dalları ile ilgili disiplinlerarası çalışmalarda, kristalografik analizlere yaygın olarak başvurulmaktadır. Endüstriyel ve teknolojik kazanımların çoğu orijinal malzemelerin oluşturulmasına, yapılarının kontrol altına alınmasına ve geliştirilmesine bağlıdır. Günümüzde, kristalografik çalışmaların olmazsa olmazlarından olan, X-ışınları kaynaklarının ve detektörlerin geliştirilmesi ile katı fazın yanında, jel, sıvı ve yoğun gaz formundaki malzemelerin de yapı analizleri yapılabilmektedir.
Hacettepe Üniversitesi, Fizik Mühendisliği Bölümü, X-ışınları Kristalografi Laboratuarı öğretim üyelerinin önderliğinde, 2001 yılında Ulusal Kristalografi Derneği, (http://www.ukd.org.tr) kurulmuştur. Bu dernek çatısı altında toplanan 100 ‘e yakın üye ülkemiz genelinde araştırmalarını sürdürmekte ve yeni kristalografların yetiştirilmesine olanak sağlamaktadır.
Hacettepe Üniversitesi Fizik Mühendisliği Bölümü X-ışınları Laboratuvarı, modern deney cihazları ile kristalografi konusunda ülkemizde öncüdür.
Türkiye'deki nano yapılı malzemelerin ve makromoleküler yapıların analizleri de bu laboratuvarda başlatılmıştır.
Uluslararası ve disiplinler arası iş birliklerimiz ile Synchrotron ışın merkezlerinde laboratuvar üyelerimiz tarafından ileri araştırmalar da yürütülebilmektedir.
Laboratuvar araştırmacılarımızdan bazıları, üniversitemiz yüksek öğrenim programlarından interdisipliner programlar olan Nanoteknoloji ve Nanotıp ile Polimer Bilimi ve Teknolojisi anabilim dallarının kurucu üyeliklerinde görev almışlardır.
X-Işını Kırınımmetre (Enraf Nonius CAD-4, katı faz, tek kristal örnekler için)
X-Işını Kırınımmetre (Rigaku DMAX 2200: katı ve toz faz örnekler için)
X-Işını Saçılma Sistemi (HECUS, SAXS-WAXS: katı, jel, sıvı ve yoğun gaz faz örnekler için)
Makromoleküler Kristalizasyon Laboratuarı
Mekanik Test Sistemi (OptoSense, Gerilim-Gerinim Testleri)
Örnek hazırlama donanımları
Deneysel yapı analizlerinde ve kuramsal/yarı deneysel modellemelerde kullanılan çeşitli yazılımlar
• Prof. Dr. Süheyla ÖZBEY
• Prof. Dr. Semra İDE
• Prof. Dr. Leyla Tatar YILDIRIM
• Prof. Dr. Betül KAYNAK
Bu projelerden bazıları (2015-2017)
• 2017 - 2018 Bazı Farmasötik Bileşiklerin Kristal ve Moleküler Özelliklerinin Deneysel ve Kuantum Mekaniksel Hesaplama Yöntemleri İle İncelenmesi, Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, ÖZBEY S. (Yürütücü)
• 2015 - 2017 GlioBlastoma Hücrelerine Hedeflendirilmiş Manyetik Nanopartiküllerin Hazırlanması Karakterizasyonu ve Tümör Hücrelerindeki Spesifik Tutulumlarının Manyetik Rezonans Görüntüleme ile Değerlendirilmesi, Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, KARLI OĞUZ H. K. (Yürütücü) , ERDOĞAN S. , ÖZBEY S. , Has A. C. , MUT AŞKUN M.
• 2015 - 2017 Fizik Mühendisliği Bölümü Servis Laboratuvarı Deney Düzeneklerinin Yenilenmesi, Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, YILDIRIM L. (Yürütücü) , CEYLAN A. , ÖZCAN Ş.
• 2015 - 2015 Gözenekli yapıların kristal ve nano oluşumlarının SAXS ve XRD yöntemleri ile araştırılması. Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, YILDIRIM L. (Yürütücü)
• 2016 - 2016 Galyum Katkılı Çinko Oksit (ZnO) İnce Filmlerin Yapısal Karakterizasyonu, Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, KAYNAK F. B. (Yürütücü) , Kahveci E., Gündoğdu G.
• 2015 - 2016 Analjezik ve Antiinflamatuvar Etki Gösteren Bazı Bileşiklerde Moleküler Modelleme, Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, KAYNAK F. B. (Yürütücü)
Diğer Projeler (2018-2022)
117F204, Makromoleküler Çözeltilerle İlgili Biyo-Informatik Yapı Analizleri Için Swaxs Laboratuvarı Eksikliklerinin Giderilmesi, 1002 - Hızlı Destek, Yürütücü, Sonuçlandı, ARDEB, MFAG - Matematik Fizik Araştırma Destek Grubu, Projeye Katılma/Ayrılma Tarihleri: 01.09.2017 - 01.09.2018, Proje Başlangıç/Bitiş Tarihleri: 01.09.2017 - 01.09.2018.
214Z049, Türkiye'nin Doğu Karadeniz Bölgesi ile Tayvan'ın Kuzey Bölümü'nde Yaşayan Örümceklerin Ağları Üzerine Nano/Mikro Skalada İleri Yapısal Analizler, 1001 - Araştırma, Araştırmacı/Uzman, Sonuçlandı, ARDEB, KBAG - Kimya Biyoloji Araştırma Destek Grubu, Projeye Katılma/Ayrılma Tarihleri: 01.05.2015 - 01.11.2018, Proje Başlangıç/Bitiş Tarihleri: 01.05.2015 - 01.11.2018.
217M179, İTÜ TRIGA Mark II Araştırma Reaktörüne Ait Isı Değiştirici Borularında Yaşlanma Etkilerinin Deneysel Yöntemlerle Incelenmesi, 1002 - Hızlı Destek, Araştırmacı/Uzman, Sonuçlandı, ARDEB, MAG - Mühendislik Araştırma Destek Grubu, Projeye Katılma/Ayrılma Tarihleri: 01.04.2018 - 01.04.2019, Proje Başlangıç/Bitiş Tarihleri: 01.04.2018 - 01.04.2019.
217O089, Zamansal Alanda (TD) Katı Hal NMR Tekniği ile Gıda Uygulama Alanlarının Araştırılması: Sihirli Sandviç Eko (SSE) ve Spin Difüzyon (SD) Sekanslarının Alternatif ve Yeni Kalite Kontrol Yöntemleri Geliştirilmesinde Kullanımı, 1001 - Araştırma, Araştırmacı/Uzman, Sonuçlandı, ARDEB, TOVAG - Tarım, Ormancılık Ve Veterinerlik Araştırma Destek Grubu, Projeye Katılma/Ayrılma Tarihleri: 15.05.2018 - 15.08.2020, Proje Başlangıç/Bitiş Tarihleri: 15.05.2018 - 15.08.2020.
121Y201, Nanoplastiklerin Mineralizasyonu için Go-TiO2-Fe3O4 Ile Sepiyolit-WO3-Fe3O4 Nanokompozitleri ile Fotokatalitik Ozonlama Arıtma Veriminin, Nanokompozit Geri Kazanım ve Tekrar Kullanımının Değerlendirilmesi, 1001 - Araştırma, Araştırmacı/Uzman, Yürürlükte, ARDEB, ÇAYDAG - Çevre, Atmosfer, Yer Ve Deniz Bilimleri Araştırma Destek Grubu, Projeye Katılma/Ayrılma Tarihleri: 15.10.2021 - 15.10.2023, Proje Başlangıç/Bitiş Tarihleri: 15.10.2021 - 15.10.2023.
https://avesis.hacettepe.edu.tr/sozbey (120 yayın)
https://avesis.hacettepe.edu.tr/side (135 yayın)
https://avesis.hacettepe.edu.tr/tatar (41 yayın)
https://avesis.hacettepe.edu.tr/gulsen (42 Yayın)